Хүн төрөлхтөн олон мянган жилийн тэртээгээс алтыг эд баялаг, эрх мэдлийн гол хэмжүүр болгосоор ирсэн түүхтэй. Цаг цагийн хүчирхэг гүрнүүд, үүний дотор Монголын эзэнт улс чухам алтаар сан хөмрөгөө зузаатган худалдаа арилжааг ч энэ үнэт металлаар гүйцэтгэдэг байсан билээ. Орчин үед төлбөр тооцоог хөрвөх чадвар сайтай ам.доллар зэрэг валютаар хийдэг болсон ч алт дэлхийн бүх орны эдийн засагт онцгой байр суурь эзэлсээр байгаа юм. Аль ч улсын Төв банк валютаас гадна алтны нөөцтэй байдаг.
Сибирт үйл ажиллагаагаа явуулдаг алт олборлогч хувийн компанийн ажилчид саяхан нэгэн булш олсон нь XIII зууны үеийн монгол баатрынх болох нь батлагдаад байна.
Японы судлаачид Номхон далайн ёроолоос Хятадынхаас 30 дахин өндөр агууламжтай ховор металлын орд илрүүлснийг "Ройтерс" мэдээллээ. Далайн ёроолд 5800 метрийн гүнээс олдсон энэхүү нөөцөд өндөр агууламж бүхий ашигт малтмалууд олдоод байна. Үүнд өндөр технологийн үйлдвэрлэлд ашиглах эрдсүүд багтаж байгаа юм.
Баруун Австралийн "Newera Resources" компани "Шанаган" төслийн үйл ажиллагааг өргөжүүлж, шинэ талбайд өрөмдлөг хийхээр зэхсэн тухай "Proactive Investors" мэдээллээ. Өмнөх өрөмдлөгийн хөтөлбөрийн үр дүнд газрын гадаргаас төдийлэн гүн биш газарт өндөр илчлэгтэй хар нүүрсний орд бий нь батлагдсан аж. Түүнчлэн "Newera Resources" компанийн хайгуул хийх зөвшөөрөлтэй талбайн ойролцоо коксжих нүүрсний нөөц илэрсэн тухай мэдээлэл бий. Тиймээс шинэ талбайн өрөмдлөгийн дүнд нэлээд олз илрүүлнэ хэмээн тус компанийнхан найдаж буй бололтой. "Шанаган" төслөөс "Newera Resources" 66-111 сая тонн нүүрсний нөөц илрүүлэх зорилготой аж. Гурав дахь удаагийн энэхүү өрөмдлөгийн явцад зургаан газарт 600 метр гүн өрөмдөх гэнэ. Дараа нь тэд JORC стандартаар нөөцийг нь үнэлэх юм байна.
Усны хэрэглээний 20 гаруй хувийг дангаараа эзэлдэг олборлох үйлдвэрлэл жилд 65.9 сая шоо метр ус хэрэглэдэг. Үүнийхээтөлбөрт тухайнүед мөрдөгдөж байсан тарифаар нэг шоо метрт 150 төгрөг буюу есөн тэрбум гаруй төгрөг төлсөн гэдэг. Харамсалтай нь хэрэглэсэн усыг ягштал хянах боломж манай төрийн болон төрийн бус байгууллагуудад байдаггүйгээс төлбөрөө хэд дахин бага төлдөг нь нууц биш. Дорнод аймгийн малчин өвгөн нэр бүхий компаниуд тоолууртай худагнаасаа биш хажууд нь гаргасан "хулгайн худаг"-ны усаар өдөр тутмын олборлолтынхоо хэрэгцээг хангадаг хэмээн ярьж байсан. Иймэрхүү хулгайг захын малчин хэлнэ. Өнгөрсөн жил хүртэл уул уурхайн компаниуд нэг литр усны төлбөртөө 15-хан мөнгө төлдөг байсан. Гэтэл үүнийгээ дахин хэмнэхийн тулд хулгайн замаар усны үнэ цэнийг ийнхүү бууруулдаг байв. Харин одоо Усны тухай хууль шинэчлэгдэж, Байгалийн нөөц ашигласны төлбөрийн тухай хуулиар уул уурхайн үйлдвэрлалд ашигласан усны шоо метр тутам экологи, эдийн засгийн үнэлгээг хувиар тооцож төлбөр төлөхөөр боллоо. Үүгээр гадаргын усанд 10-50 хувь, газрын доорх усанд 15-70 хүртэлх хувийн төлбөр төлөх юм. Хууль өнгөрсөн жилийн зунаас хэрэгжиж эхэлсэн бөгөөд тайлан нь гараагүй байна.Дэлхийн мэдээгээр усны үнэ өнгөрсөн таван жилийн дотор АНУ-д 27, Австралнд 45, Өмнөд Африкт 50 хувиар нэмэгдсэн бол Канадад 58 хувиар өсчээ. Үнийн дүнгээр нь тооцвол нэг шоо метр усны дундаж өртөг БНХАУ-д 48 цент, АНУ-д 66 цент, Дани. Германд 2.25 ам.долларын үнэтэн байна. Харин манайхтай хөгжлийн түвшингээрээ ойролцооКазахстанднэг шоо метр усыг 320 төгрөгөөр үнэлжээ.
Төв аймгийн Сүмбэр сумын нутаг дахь Хавчуу хэмээх газар алтны хайгуул, шинжилгээ хийж буй “Алтан Рио Минералс” TSX.V: AMO компани эхний өрөмдлөгийн үр дүнгээ хөрөнгө оруулагчдадаа танилцуулжээ. Хавчуу ордын лицензийг 100 хувь эзэмшдэг “Алтан Рио” хуучин “Бороо”-гийн алтны орд байсан газраас холгүй эхний өрөмдлөгийг явуулж, алтны өндөр агууламжтай болохыг (нэг метрт 11.49 гр/тн) тогтоосон байна. Тус компанийн гүйцэтгэх захирал Эван Жонес хөрөнгө оруулагчдад зориулсан мэдэгдэлдээ “Бороогийн ордтой геологийн бүтцээр адилхан газраас бид асар олон тонн алт гаргаж авч болохуйц алтны судал нээсэн. Манай шинжээчдийн багийнхан “Сентерра Гоулд” олборлолт явуулж байсан “Бороо”-гийн алтны ордоос ердөө 10 км-ийн зайтай Хавчуу алтны ордод хайгуул шинжилгээг амжилттай явууллаа" гэжээ.